Ekonomia, Prawo i podatki

Przegląd zmian w prawie podatkowym w 2021 roku

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

W 2021 roku liczba regulacji nakładających nowe obowiązki wydaje się rekordowa. Dotyczy to przede wszystkim zmian w prawie podatkowym, gdzie łącznie można wyodrębnić kilkadziesiąt wprowadzonych lub planowanych do wprowadzenia zmian. Zmiany te dotyczą podatków dochodowych, (np. ograniczenie ulgi abolicyjnej czy opodatkowanie CIT spółek komandytowych), oraz  podatku od towarów i usług czy akcyzy (np. VAT na towary z Wielkiej Brytanii, Centralny rejestr podmiotów akcyzowych). Zostają też wprowadzone całkiem nowe daniny, jak np. podatek cukrowy, podatek od deszczu czy podatek od tzw. „małpek”. Niestety, w większości zmiany te są bardzo niekorzystne zarówno dla przedsiębiorców, jak i konsumentów, powodując coraz większy wzrost wydatków. W niniejszym opracowaniu zostanie przedstawiony katalog zmian w zakresie podatków, które weszły w życie od 1 stycznia 2021 roku, bądź też zaczną obowiązywać w kolejnych miesiącach.

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Wykładnia prawa w teorii i praktyce – czyli jak interpretować zagmatwane i niejasne przepisy prawne

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

Jedna z bardziej znanych paremii prawniczych wywodzących się z prawa rzymskiego głosi, iż „nieznajomość prawa szkodzi” (łac. ignorantia iuris nocet), statuując fikcję domniemania znajomości przez obywateli wszystkich norm, które zostały im we właściwy sposób podane do wiadomości (najczęściej poprzez publikację w odpowiednim dzienniku urzędowym). Współcześnie zasada ta, choć obowiązuje wszystkich obywateli, ma coraz bardziej abstrakcyjne znaczenie, gdyż przepisów prawa jest tak wiele, iż nie ma możliwości aby być w nich wszystkich szczegółowo zorientowanym. Co więcej, obecnie nawet w ramach poszczególnych obszarów czy gałęzi prawa ciężko być specjalistą – przykładem może tu być niesamowicie rozbudowane polskie prawo podatkowe, będące jednym z najbardziej skomplikowanych systemów w zakresie podatków w całej Europie. Dodatkowym czynnikiem, który poddaje również w wątpliwość zasadę pewności prawa, jest dynamika jego zmian. W samym 2020 roku w Dzienniku Ustaw RP pojawiło się dotychczas ponad 2330 pozycji (ustaw, nowelizacji, rozporządzeń i innych aktów prawnych), z których każda zawiera dokument liczący średnio od kilkunastu do kilkudziesięciu stron. Do tego dochodzą różnego rodzaju komunikaty, objaśnienia czy stanowiska Rządu lub poszczególnych ministerstw, które często i tak nie rozwiewają wielu wątpliwości. W efekcie zwykli obywatele, w tym osoby prowadzące działalność gospodarczą, zostają postawieni przez wyzwaniem stosowania się do obowiązujących przepisów bez pewności co do słuszności w ich interpretacji, która w wielu sprawach kształtuje się na poziomie legislatywy (władzy ustawodawczej), a judykatywy (władzy sądowniczej), gdyż to organy sądowe dokonują na kanwie indywidualnych spraw interpretacji tworzących pewne linie orzecznicze. Istnieją jednak pewne reguły, które stosuje się w rozumowaniu prawniczym mającym na celu właściwą wykładnię poszczególnych norm. Niniejsza analiza zostanie poświęcona przedstawieniu reguł kolizyjnych – służących usuwaniu sprzeczności pomiędzy poszczególnymi przepisami prawa, reguł interpretacyjnych – pomagających ustalić zakres rozumienia konkretnych zapisów prawnych oraz reguł inferencyjnych – pozwalających na wyciąganie wniosków z samej konstrukcji językowej analizowanych norm.

Czytaj więcej
Ekonomia, Prawo i podatki

Odpowiedzialność odszkodowawcza Skarbu Państwa a ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

Wprowadzony w marcu bieżącego roku stan zagrożenia epidemicznego, a następnie – stan epidemii, trwający do chwili obecnej – wywróciły nasz dotychczasowy świat o 180 stopni. Zmiany dotknęły praktycznie każdego sektora, jednak najbardziej cierpi przez pandemię gospodarka a wraz z nią tysiące polskich przedsiębiorców. Przez ostatnie miesiące wprowadzonych zostawało wiele ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej, w dodatku co do zasady w drodze rozporządzenia (chodzi tu przede wszystkim o znane i wielokrotnie modyfikowane rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii). Spowodowało to falę krytycznych głosów ze strony środowisk prawnych słusznie podnoszących niezgodność mechanizmów ograniczających prawa i wolności obywatelskie z zasadami techniki legislacyjnej, a w konsekwencji ich sprzeczność z Konstytucją RP. Również w jednej z poprzednich analiz został zasygnalizowany problem legalności wprowadzanych obostrzeń i prawdopodobieństwa skierowania w przyszłości przeciwko Skarbowi Państwa dużej liczby pozwów ze strony przedsiębiorców (więcej: „Siła wyższa – jej wpływ na możliwość rozwiązania umów gospodarczych w kontekście stanu epidemii wywołanej przez SARS-CoV2”). Pytanie o możliwość wytoczenia powództwa w związku z poniesionymi stratami zadaje sobie już coraz więcej osób, których działalność gospodarcza została znacząco ograniczona. Dlatego też w niniejszej analizie problematyka ta zostanie szerzej przedstawiona.

Czytaj więcej
Ekonomia, Prawo i podatki,

Przygotowanie do zamknięcia 2020 roku

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

Na większości podmiotów gospodarczych ciążą obowiązki związane z corocznym zamknięciem ksiąg rachunkowych i sporządzeniem – na podstawie danych w nich zawartych – sprawozdania finansowego. Zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości (dalej: „UoR”) jednostki wykonujące prace związane z zamknięciem roku są zobowiązane do szeregu czynności (oprócz sporządzenia sprawozdania finansowego do obowiązków tych należy m.in. przeprowadzenie inwentaryzacji czy – w przypadku części jednostek – badanie sprawozdania finansowego za poprzedni okres sprawozdawczy przez biegłego rewidenta). W niniejszym opracowaniu zostaną przedstawione pokrótce najważniejsze terminy poszczególnych etapów zamknięcia 2020 roku. Uwzględnienie tych dat w kalendarzu 2021 roku z pewnością pomoże w odpowiednim zaplanowaniu całej procedury i uniknięciu ryzyka odpowiedzialności za niedokonanie określonych czynności w terminie.

Czytaj więcej
Prawo i podatki, Zarządzanie

Opodatkowanie CIT spółek komandytowych – wyzwania związane z wyborem optymalnej formy prawnej

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

30 listopada 2020 roku została w Dzienniku Ustaw opublikowana ustawa z dnia 28 listopada 2020 roku – o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz niektórych innych ustaw, zwana dalej „ustawą nowelizującą” (Dz. U. z 2020 r., poz. 2123, dostępna pod linkiem: https://dziennikustaw.gov.pl/D2020000212301.pdf).

Jej uchwalenie zakończyło toczącą się od pewnego czasu burzliwą dyskusję co do zasadności objęcia CIT spółek komandytowych oraz – co do zasady – spółek jawnych, czemu sprzeciwiali się przedsiębiorcy oraz znaczna część opozycji. Warto nadmienić, iż uchwalenie ustawy nowelizującej nastąpiło w ostatnim terminie umożliwiającym jej wejście w życie 1 stycznia 2021 roku – Sejm bowiem początkowo uchwalił niniejszy akt 28 października 2020 roku, przekazując go dzień później Senatowi. Wyższa izba polskiego parlamentu wykorzystała z kolei w pełni 30-dniowy termin na ustosunkowanie się do ustawy i dopiero w dniu 27 listopada 2020 roku podjęła decyzję o wniesieniu poprawek (m.in. wyłączających spod opodatkowania CIT spółki komandytowe z polskim kapitałem), przekazując ustawę z powrotem do Sejmu. Istniała więc szansa, iż nawet przy przełamaniu stanowiska Senatu, Sejm nie zdąży uchwalić ustawy w terminie umożliwiającym jej publikację do końca listopada (a wówczas jej wejście w życie przesunęłoby się o rok). Niestety, już kolejnego dnia posłowie wykazali się ogromną determinacją i odrzucili kluczowe poprawki Senatu, zaś ustawa została przekazana Prezydentowi RP, który podpisał kolejnego dnia (29 listopada). W efekcie, ustawa nowelizacyjna została opublikowana 30 listopada, przez co okres jej vacatio legis został zachowany, a wejście w życie z dniem 1 stycznia 2021 roku stało się faktem

Czytaj więcej
Prawo i podatki, Zarządzanie, ,

Odpowiedzialność karna i wykroczeniowa pracodawcy związana z naruszeniem praw pracowników

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

Prowadzenie własnej działalności wiąże się z wieloma wyzwaniami natury organizacyjnej. Przedsiębiorca musi bowiem nie tylko zwracać uwagę na sam przedmiot swojej działalności, lecz także na związane z nim aspekty ekonomiczne i prawne, które de facto weryfikują ścieżkę rozwoju każdej firmy. Jest to skomplikowane zwłaszcza obecnie, gdy poziom dynamiki zmian legislacyjnych sięga już właściwie absurdu, a pracodawcy praktycznie każdego dnia zaskakiwani są kolejnymi pomysłami ustawodawcy, wymuszającymi poważne zmiany wewnętrzne w ich organizacjach.

Jednak współczesne uwarunkowania dotykają nie tylko podmioty zatrudniające. Również osoby zatrudnione ponoszą konsekwencje związane z problemami, z jakimi borykają się ich pracodawcy. Nierzadko dochodzi do najczarniejszego scenariusza – zakończenia stosunku pracy. Niestety, w wielu przypadkach działania pracodawców nie są zgodne z normami prawa i zdarzają się sytuacje, gdy pracownicy dochodzą swych roszczeń przed sądami pracy. Oprócz odpowiedzialności cywilnej pracodawca ponosi jednak także odpowiedzialność karną i wykroczeniową, której wyegzekwowanie może mieć bardzo poważne skutki. I to właśnie te rodzaje odpowiedzialności zostaną omówione w niniejszej analizie. Dzięki przedstawionej problematyce pracodawcy będą mogli zweryfikować, czy w ich organizacji nie dochodzi do działań karalnych na gruncie polskiego prawa.

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Dokumentacja RODO – Część VIII (ostatnia): Dokumenty związane z realizacją praw osób, których dane dotyczą

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

Niniejsze opracowanie stanowi ostatnią część serii analiz dotyczących dokumentacji RODO w organizacji. Poruszone w nim zostaną kwestie odnoszące się do dokumentów związanych z realizacją praw osób, których dane dotyczą – prawa otrzymania kopii danych, ich sprostowania, ograniczenia, usunięcia czy wniesienia sprzeciwu. Dokumenty te nie muszą być wykorzystywane w firmie, gdyż zazwyczaj osoby, których dane są przetwarzane, nie korzystają z praw gwarantowanych im przez przepisy rozporządzenia o ochronie danych osobowych. Warto jednak być przygotowanym na sytuacje, w których uprawniony podmiot zechce np. skorzystać z prawa do bycia zapomnianym (a więc usunięcia wszelkich danych dotyczących jego osoby) bądź ograniczenia przetwarzania do niezbędnego minimum. Administrator musi być przygotowany nie tylko na ocenę zasadności takiego żądania, ale także odpowiednie odnotowanie jej w swojej dokumentacji. Oprócz konieczności wpisania w rejestrze czynności przetwarzania danych (RCPD) poszczególnych działań związanych z realizacją praw osób, których dane przetwarzamy, koniecznym będzie także posiadanie dowodów związanych z ich żądaniami oraz naszą reakcją na te żądania. Warto więc posiadać w swojej dokumentacji RODO gotowe wzory w tym zakresie, które z pewnością usprawnią postępowanie w tego rodzaju przypadkach.

Czytaj więcej
Ekonomia, Prawo i podatki

Dokumentacja RODO – Część VII: Polityka ochrony danych osobowych i jej wdrożenie

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

Niniejsze opracowanie poświęcone będzie kontynuacji tematyki wdrożenia w organizacji odpowiedniej dokumentacji RODO. Tym razem przedstawiona zostanie charakterystyka polityki ochrony danych osobowych – dokumentu stanowiącego niejako „konstytucję” całego systemu ochrony danych osobowych obowiązującego w danej firmie, z którą powinna być zgodna całość stosowanej przez administratora dokumentacji. Oprócz samej polityki ochrony danych osobowych omówione zostanie zagadnienie procedur postępowania, które to dokumenty często stanowią załączniki do samej polityki, a także dokument wdrożenia polityki, wymagany przez RODO.

Czytaj więcej
Ekonomia, Prawo i podatki

Dokumentacja RODO – Część VI: Dokumenty związane z zasadami privacy by design i privacy by default, oceną ryzyka, środkami bezpieczeństwa oraz oceną skutków dla ochrony danych

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

            W dzisiejszej części w dalszym ciągu zajmować się będziemy obowiązkowymi dokumentami, które powinna posiadać każda organizacja funkcjonująca w pełnej zgodzie z przepisami RODO. W ramach niniejszej analizy zostaną omówione dokumenty związane z wykazaniem przez administratora szeroko pojętego bezpieczeństwa pozyskiwanych danych oraz wdrożenia technicznych i organizacyjnych środków temu służących. Oprócz tego przedstawiony zostanie dokumenty oceny skutków dla ochrony danych, który mimo, że również wlicza się do obowiązkowej dokumentacji RODO, bardzo często bywa pomijany przez wiele firm.

Czytaj więcej
Ekonomia

Wdrożenie Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) krok po kroku

Zespół prawny

A.M. Jesiołowscy-Finanse sp. z o.o.

Wprowadzenie

1 stycznia 2019 roku weszła w życie ustawa z dnia 4 października 2018 roku – o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1342), przywoływana dalej jako: „ustawa o PPK”. Ustawa ta określa zasady gromadzenia środków w pracowniczych planach kapitałowych, zawierania umów o zarządzanie PPK i umów o prowadzenie PPK, finansowania i dokonywania wpłat do PPK oraz dokonywania wypłat transferowych, wypłat i zwrotu środków zgromadzonych w PPK. Docelowo dotyczy zdecydowanej większości podmiotów gospodarczych prowadzących na terytorium naszego kraju działalność gospodarczą. Jednakże obowiązek przystąpienia do PPK został przez ustawodawcę podzielony na cztery etapy, odpowiadające czterem grupom podmiotów gospodarczych. Zgodnie z nim:

I etap – obejmujący podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2018 roku (duże firmy) – ustawa o PPK ma zastosowanie od 1 lipca 2019 roku;

II etap – obejmujący podmioty zatrudniające co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu na dzień 30 czerwca 2019 roku (średnie firmy) – ustawa o PPK ma zastosowanie od 1 stycznia 2020 roku;

III etap – obejmujący podmioty zatrudniające co najmniej 20 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2019 roku (małe firmy) – ustawa o PPK ma zastosowanie od 1 lipca 2020 roku;

IV etap – obejmujący pozostałe podmioty – ustawa o PPK ma zastosowanie od 1 stycznia 2021 roku.

Czytaj więcej