Wprowadzenie
W gąszczu wielu obowiązków nakładanych na przedsiębiorców przez przepisy prawa znajdują się obowiązki sprawozdawcze wobec Narodowego Banku Polskiego. Dotyczą one w szczególności podmiotów dokonujących obrotu zagranicznego z nierezydentami (a więc podmiotami zewnętrznymi). Spora część polskich przedsiębiorców nie jest jednak świadoma, iż może podlegać takim obowiązkom (analizę prawną w tym zakresie należy bowiem przeprowadzić indywidualnie, szczegółowo badając sytuację konkretnej organizacji). Dlatego też w niniejszym opracowaniu zostanie przedstawiony zakres przedmiotowy i podmiotowy sprawozdawczości wobec NBP oraz kwestie szczegółowe związane z jego realizacją.
Kogo dotyczą obowiązki sprawozdawcze wobec NBP?
Aby zorientować się, jakie kategorie przedsiębiorców obowiązane są do składania sprawozdań do NBP, należy w pierwszej kolejności przywołać treść art. 30 ust. 1 Prawa dewizowego. Zgodnie z tym przepisem:
„Rezydenci dokonujący obrotu dewizowego oraz przedsiębiorcy wykonujący działalność kantorową są obowiązani przekazywać Narodowemu Bankowi Polskiemu dane w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.”
Przedsiębiorcy wykonujący działalność kantorową
Jak więc możemy odczytać z niniejszej normy obowiązkiem będą objęte dwie grupy podmiotów. Jeśli chodzi o przedsiębiorców wykonujących działalność kantorową, to w celu ustalenia kręgu tych podmiotów należy rozstrzygnąć, czym jest działalność kantorowa. Prawo dewizowe zawiera w tym zakresie definicję – zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 19 ustawy działalnością kantorową jest regulowana działalność gospodarcza polegająca na kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży. Z kolei zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 8 Prawa dewizowego wartościami dewizowymi są zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa. Idąc dalej, złotem dewizowym i platyną dewizową jest złoto i platyna w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym i platyną dewizową są również przedmioty ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców (art. 2 ust. 1 pkt 13 Prawa dewizowego). Natomiast zagranicznymi środkami płatniczymi są waluty obce i dewizy (art. 2 ust. 1 pkt 9 Prawa dewizowego). Walutami obcymi w rozumieniu ustawy są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie; na równi z walutami obcymi traktuje się wymienialne rozrachunkowe jednostki pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych, w szczególności jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego Funduszu Walutowego (SDR) – stosownie do brzmienia art. 2 ust. 1 pkt 10 Prawa dewizowego. Natomiast dewizami są papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych (art. 2 ust. 1 pkt 12 Prawa dewizowego). Wreszcie, papierami wartościowymi są papiery wartościowe udziałowe, w szczególności akcje i prawa poboru nowych akcji oraz papiery wartościowe dłużne, w szczególności obligacje, wyemitowane lub wystawione na podstawie przepisów państwa, w którym emitent lub wystawca ma swoją siedzibę albo w którym dokonano ich emisji lub wystawienia (art. 2 ust. 1 pkt 6 Prawa dewizowego).
Zatem pojęcie przedsiębiorcy wykonującego działalność kantorową może dotyczyć wielu podmiotów z uwagi na szeroką definicję wartości dewizowych.
Rezydenci dokonujący obrotu dewizowego
Drugą kategorią osób objętych obowiązkami sprawozdawczymi wobec NBP są rezydenci dokonujący obrotu dewizowego. Po pierwsze, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 Prawa dewizowego rezydentami są:
a) osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju, a także inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów,
b) polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.
Po drugie, jak wynika z art. 2 ust. 1 pkt 16 Prawa dewizowego, obrotem dewizowym jest obrót dewizowy z zagranicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju.
Stosownie do definicji zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 17 Prawa dewizowego, przez obrót dewizowy z zagranicą rozumie się:
a) zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować dokonywanie między rezydentem i nierezydentem rozliczeń pieniężnych lub przeniesienie między rezydentem i nierezydentem własności wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także wykonywanie takich umów lub czynności,
b) zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej, powodującej lub mogącej powodować przeniesienie między rezydentami rzeczy lub prawa, których nabycie nastąpiło w obrocie dewizowym z zagranicą, a także wykonywanie takich umów,
c) dokonywanie wywozu, przekazywanie oraz wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych, a także dokonywanie ich przywozu, przekazywanie oraz nadsyłanie z zagranicy do kraju.
Z kolei obrotem wartościami dewizowymi w kraju jest zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej powodującej lub mogącej powodować dokonywanie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami rozliczeń w walutach obcych albo przeniesienie w kraju między rezydentami lub między nierezydentami własności wartości dewizowych, a także wykonywanie takich umów lub czynności (art. 2 ust. 1 pkt 18 Prawa dewizowego).
Jeśli zaś chodzi o pojęcie wartości dewizowych, to zostało ono wyjaśnione wyżej, przy omówieniu pojęcia działalności kantorowej. Zatem wartości dewizowe obejmują:
1) złoto dewizowe i platynę dewizową;
2) zagraniczne środki płatnicze, w skład których wchodzą:
– waluty obce
– dewizy (w tym papiery wartościowe, rozumiane w szczególności jako m.in. akcje czy obligacje).
Zatem pojęcie rezydenta dokonującego obrotu dewizowego również jest bardzo szerokie i zasadnym wydaje się zbadanie czy konkretne przedsiębiorstwo nie będzie spełniało w tym zakresie przesłanek ustawowych.
Zakres obowiązków sprawozdawczych wobec NBP
Jak już wspomniano wcześniej, zgodnie z art. 30 ust. 1 Prawa dewizowego: „Rezydenci dokonujący obrotu dewizowego oraz przedsiębiorcy wykonujący działalność kantorową są obowiązani przekazywać Narodowemu Bankowi Polskiemu dane w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.”. Stosownie do treści art. 30 ust. 1a Prawa dewizowego: „Dane, o których mowa w ust. 1, są przekazywane w postaci elektronicznej z wykorzystaniem odpowiednich certyfikatów wydanych przez Narodowy Bank Polski lub innych form uwierzytelnienia stosowanych przez Narodowy Bank Polski, z zastrzeżeniem ust. 1b.”. Wyjątek w tym zakresie przewiduje ust. 1b obejmujący jedynie osoby fizyczne – wedle tego przepisu: „Rezydenci będący osobami fizycznymi mogą przekazywać dane, o których mowa w ust. 1, również w formie dokumentu papierowego według ustalonego wzoru.”. Ponadto, przekazanie danych w sposób niezgodny z wymogami wskazanymi w ust. 1a lub 1b jest równoznaczne z nieprzekazaniem tych danych (art. 30 ust. 2 Prawa dewizowego).
Natomiast szczegóły dotyczące terminów i zakresu obowiązków sprawozdawczych uregulowane są w akcie podustawowym, co wynika z art. 30 ust. 3 Prawa dewizowego. Jak stanowi ten przepis: „Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób, zakres i terminy wykonywania obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz wysokość kwot, których przekroczenie powoduje powstanie tego obowiązku, mając na uwadze zapewnienie danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.”. Aktem tym jest Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 9 sierpnia 2017 roku – w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (dalej: „Rozporządzenie”). Jego pełna treść dostępna jest na stronie Dziennika Ustaw pod adresem: https://dziennikustaw.gov.pl/D2022000069201.pdf
Zgodnie z § 1 Rozporządzenia, określa ono:
1) sposób, zakres i terminy wykonywania przez rezydentów dokonujących obrotu dewizowego oraz przedsiębiorców wykonujących działalność kantorową obowiązku przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu, zwanemu dalej „NBP”, danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, zwanych dalej „danymi”;
2) wysokość kwot, których przekroczenie powoduje powstanie obowiązku, o którym mowa w pkt 1, zwanego dalej „obowiązkiem sprawozdawczym”.
Ponadto, Rozporządzenie określa różne okresy sprawozdawcze (miesięczne, kwartalne, roczne) dla poszczególnych kategorii rezydentów podlegających obowiązkom sprawozdawczym wobec NBP oraz wysokości progów finansowych dla poszczególnych okresów, a także określa kategorie tych rezydentów. Zgodnie z § 2 ust. 3 Rozporządzenia:
„Dane przyjmowane do wyliczenia danych przekazywanych NBP na podstawie rozporządzenia oraz wyliczenia łącznej kwoty aktywów i pasywów, której przekroczenie powoduje powstanie obowiązku sprawozdawczego, zwanej dalej „progiem sprawozdawczym”, wynikają z:
1) ksiąg rachunkowych lub ewidencji prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów albo dokumentów źródłowych obrazujących stan faktyczny – w przypadku podmiotów prowadzących księgi rachunkowe;
2) dokumentów źródłowych obrazujących stan faktyczny – w przypadku podmiotów innych niż określone w pkt 1.”.
Co istotne, do wyliczenia progu sprawozdawczego przyjmuje się bezwzględną wartość aktywów i pasywów (§ 2 ust. 4).
Ponadto, dane przyjmowane do wyliczenia progu sprawozdawczego na koniec roku lub kwartału, wyrażone w walutach obcych, przelicza się na złote, stosując średnie kursy tych walut ogłoszone przez NBP w ostatnim dniu roboczym danego roku lub kwartału, a jeżeli w tym dniu kurs danej waluty obcej nie został ogłoszony przez NBP, stosuje się ostatnio ogłoszony przez NBP kurs tej waluty (§ 2 ust. 5).
Analogicznie, stosownie do brzmienia § 2 ust. 6 Rozporządzenia, dane dotyczące stanów aktywów i pasywów wykazywane w sprawozdaniach na koniec danego okresu sprawozdawczego, wyrażone w walutach obcych, przelicza się na złote, stosując średnie kursy tych walut ogłoszone przez NBP w ostatnim dniu roboczym danego okresu sprawozdawczego, a jeżeli w tym dniu kurs danej waluty obcej nie został ogłoszony przez NBP, stosuje się ostatnio ogłoszony przez NBP kurs tej waluty.
W § 4 – § 7 Rozporządzenia określone są poszczególne kategorie rezydentów:
1) jednostki sektora finansów publicznych (§ 4),
2) firmy inwestycyjne w rozumieniu art. 3 pkt 33 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi – a więc dom maklerski, bank prowadzący działalność maklerską, zagraniczną firmę inwestycyjną prowadzącą działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczną osobę prawną z siedzibą na terytorium państwa innego niż państwo członkowskie, prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską (§ 5),
3) osoby fizyczne posiadające aktywa lub pasywa niezwiązane z działalnością gospodarczą (§ 6)
oraz
4) inni rezydenci (§ 7).
Z uwagi na fakt, iż większość zainteresowanych przedsiębiorców będzie mieściła się w tej ostatniej kategorii, poniżej zostaną omówione przepisy Rozporządzenia uwzględniające w szczególności właśnie „innych rezydentów”.
W szczególności należy tu przywołać § 7 Rozporządzenia, który w przypadku „innych rezydentów” określa obowiązki sprawozdawcze odrębnie dla podmiotów, których wartość aktywów i pasywów na koniec roku przekroczyła 300 mln zł (obowiązek dokonywania sprawozdań miesięcznych) oraz podmiotów, u których ta wartość zawierała się w przedziale powyżej 10 mln zł, lecz nie więcej niż 300 mln zł (obowiązek dokonywania sprawozdań kwartalnych).
Oprócz tego norma ta wprowadza niezależny obowiązek przekazywania sprawozdań rocznych wobec wymienionych w § 7 ust. 3 kategorii podmiotów.
Przywołując zatem treść § 7 Rozporządzenia:
„1. Rezydenci niewymienieni w § 4-6, u których łączna kwota aktywów i pasywów określonych w formularzach, których wzory określają załączniki nr 1-5 do rozporządzenia, na koniec roku przekracza 300 mln złotych, przekazują NBP miesięczne sprawozdania na tych formularzach, w terminie do 20 dni po zakończeniu miesiąca.
2. Rezydenci, o których mowa w ust. 1, u których łączna kwota aktywów i pasywów określonych w formularzach, o których mowa w ust. 1, na koniec roku przekracza 10 mln złotych i jednocześnie nie przekracza 300 mln złotych, przekazują NBP kwartalne sprawozdania na tych formularzach, w terminie do 26 dni po zakończeniu kwartału.
3. Rezydenci, o których mowa w ust. 1 i 2, posiadający na początek lub koniec roku co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym podmiotu mającego siedzibę za granicą lub posiadający oddział mający siedzibę za granicą oraz rezydenci, w których organach stanowiących nierezydent na początek lub koniec roku posiada co najmniej 10% głosów, a także oddziały przedsiębiorstw zagranicznych posiadające siedzibę w kraju, przekazują NBP roczne sprawozdania na formularzach, których wzory stanowią odpowiednio załączniki nr 7 i 8 do rozporządzenia, w terminie do dnia 31 maja roku następującego.”.
Zatem w zależności od konkretnej kwoty sumy bilansowej na koniec poprzedniego roku będzie istniał obowiązek raportowania miesięcznego (suma bilansowa powyżej 300 mln zł) lub kwartalnego (suma bilansowa powyżej 10 mln zł jednak nie więcej niż 300 mln zł). Natomiast niezależnie od kwoty sumy bilansowej, niektóre podmioty będą objęte obowiązkiem dokonywania rocznych sprawozdań do NBP, jeśli spełniona jest u nich choćby jedna z czterech wymienionych przesłanek, tj.:
1) dany podmiot posiada na początek lub koniec roku co najmniej 10% głosów w organie stanowiącym podmiotu mającego siedzibę za granicą,
2) dany podmiot posiada oddział mający siedzibę za granicą,
3) u danego podmiotu w organie stanowiącym (np. zgromadzeniu wspólników w przypadku spółki z o.o.) nierezydent na początek lub koniec roku posiada co najmniej 10% głosów,
lub
4) dany podmiot jest oddziałem przedsiębiorcy zagranicznego posiadającego siedzibę w kraju.
W tym miejscu warto też dla porządku wspomnieć, iż zgodnie z definicją z art. 2 ust. 1 pkt 2 Prawa dewizowego nierezydentami są:
a) osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu; nierezydentami są również znajdujące się za granicą oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów,
b) obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.
Zatem za nierezydenta będzie uznany także cudzoziemiec nieposiadający obywatelstwa polskiego oraz miejsca zamieszkania w Polsce czy spółka z innego kraju unijnego.
Z powyższego można byłoby wysnuć wniosek, iż rezydenci, których suma bilansowa na koniec roku nie przekracza progu 3 mln zł zasadniczo nie będą podlegać obowiązkom sprawozdawczym miesięcznym lub kwartalnym – niestety przepis § 8 Rozporządzenia wprowadza w tym zakresie pewien wyjątek, zgodnie z którym:
„Rezydenci, o których mowa w § 4 i § 7:
1) którzy na koniec roku lub na koniec danego kwartału w następnym roku nie osiągnęli progów sprawozdawczych określonych odpowiednio w § 4 i § 7 oraz
2) posiadający aktywa lub pasywa związane z obrotem handlowym z zagranicą, których łączna kwota na koniec roku przekracza 3 mln złotych
– przekazują NBP kwartalne sprawozdania dotyczące aktywów i pasywów, o których mowa w pkt 2, na formularzach, których wzory określa załącznik nr 4 do rozporządzenia, w terminie do 26 dni po zakończeniu kwartału.”.
Zatem nawet jeśli w poprzednim roku suma bilansowa u danego podmiotu nie przekroczyła progu 10 mln zł, lecz łączna kwota aktywów i pasywów związanych z obrotem z zagranicą była na koniec roku wyższa niż 3 mln zł, to podmiot ten będzie objęty obowiązkiem składania do NBP sprawozdań kwartalnych.
Oprócz tego istnieją dalsze, niezależne obowiązki sprawozdawcze dla podmiotów spełniających określone w Rozporządzeniu przesłanki.
Po pierwsze, jak wynika z § 9 Rozporządzenia:
„Niezależnie od obowiązków sprawozdawczych określonych w § 4, § 5 i § 7 rezydenci, o których mowa w tych przepisach, posiadający długoterminowe zobowiązania wykazywane w formularzu dotyczącym kredytów i pożyczek otrzymanych od nierezydentów oraz zobowiązań z tytułu leasingu finansowego wobec nierezydentów, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia, których łączna kwota na koniec danego kwartału przekracza 3 mln złotych, przekazują NBP kwartalne sprawozdania na formularzu, którego wzór stanowi załącznik nr 9 do rozporządzenia, w terminie do 26 dni po zakończeniu tego kwartału.”.
Po drugie, wedle § 10 Rozporządzenia:
„Przedsiębiorcy wykonujący działalność kantorową, niezależnie od obowiązku sprawozdawczego określonego w § 7, przekazują NBP kwartalne sprawozdania na formularzu, którego wzór stanowi załącznik nr 10 do rozporządzenia, w terminie do 10 dni po zakończeniu kwartału.”.
Po trzecie, jak wynika z § 11 Rozporządzenia:
1. Rezydenci, którzy dokonali emisji dłużnych papierów wartościowych lub niebędących papierami wartościowymi instrumentów rynku pieniężnego, które:
1) nie zostały zarejestrowane w depozycie papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi ani w systemie rejestracji papierów wartościowych prowadzonym przez NBP,
2) nie znajdują się w rejestrze depozytowym prowadzonym przez bank z siedzibą w kraju lub firmę inwestycyjną wpisaną do rejestru firm inwestycyjnych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego,
3) były skierowane na rynek zagraniczny lub, w przypadku rynku krajowego, przynajmniej w części emisja została objęta przez nierezydenta
– przekazują NBP dane o emisji na formularzu, którego wzór określa załącznik nr 11 do rozporządzenia, w terminie do 10 dni od dnia objęcia przez nierezydentów papierów wartościowych lub instrumentów rynku pieniężnego niebędących papierami wartościowymi, a także dane o zmianie danych dotyczących uprzednio wykazanych emisji, na formularzu, którego wzór określa załącznik nr 11 do rozporządzenia, w terminie do 10 dni od dnia dokonania zmiany.
2. Obowiązek sprawozdawczy, o którym mowa w ust. 1, powstaje w przypadku, gdy łączna wartość nominalna zadłużenia rezydenta wobec nierezydentów i rezydentów z tytułu danej emisji przekracza 3 mln złotych. Przepis § 2 ust. 5 stosuje się odpowiednio, z tym że do przeliczenia przyjmuje się kursy walut obcych w złotych z dnia objęcia przez rezydentów lub nierezydentów papierów wartościowych lub instrumentów rynku pieniężnego niebędących papierami wartościowymi.”.
Wreszcie, stosownie do § 12 Rozporządzenia:
1. Rezydenci, o których mowa w § 4, § 6 i § 7, którzy na koniec roku nie osiągnęli progu sprawozdawczego określonego odpowiednio w § 4, § 6, § 7 lub § 8, a w pierwszym lub kolejnym kwartale w następnym roku na koniec danego kwartału osiągnęli próg sprawozdawczy określony w:
1) § 4 ust. 2, § 6, § 7 ust. 2 lub § 8 – przekazują NBP za ten kwartał i następne kwartały tego roku sprawozdania kwartalne na formularzach i w terminach, o których mowa odpowiednio w § 4 i § 6-8;
2) § 4 ust. 1 lub § 7 ust. 1 – przekazują NBP za ten kwartał sprawozdanie kwartalne, a za każdy następny miesiąc tego roku sprawozdania miesięczne, na formularzach i w terminach, o których mowa odpowiednio w § 4 i § 7.
2. Rezydenci, w przypadku których została ogłoszona upadłość albo została otwarta ich likwidacja, przekazujący NBP miesięczne sprawozdania, mogą przekazywać NBP sprawozdania kwartalne za kwartały, w zakresie których nie przekazali sprawozdań miesięcznych.”.
Jak więc wynika z powyższego kwestię spełniania lub niespełniania danego obowiązku sprawozdawczego należy przeanalizować odrębnie, bowiem poszczególne obowiązki są od siebie niezależne i realizuje się je przez wypełnienie różnych załączników do Rozporządzenia.
Trzeba też wspomnieć o przepisach końcowych Rozporządzenia, które również mają istotne znaczenie dla procesu przekazywania sprawozdań do NBP.
Po pierwsze, zgodnie z § 13 Rozporządzenia:
„1. Sprawozdania są przekazywane za pośrednictwem usługi elektronicznej udostępnionej na portalu sprawozdawczym, którego adres elektroniczny udostępniony jest w Biuletynie Informacji Publicznej NBP.
2. Uwierzytelnienie użytkownika portalu sprawozdawczego następuje przy użyciu certyfikatu wydanego nieodpłatnie przez NBP.
3. W przypadku zmiany danych dotyczących podmiotu przekazującego sprawozdanie, wykazanych w portalu sprawozdawczym, należy dokonać ich aktualizacji nie później niż w terminie przekazania najbliższego sprawozdania.”.
Jeśli chodzi o portal sprawozdawczy, o którym mowa w ust. 1, to znajduje się on po poniższym adresem: https://sprawozdawczosc.nbp.pl/
Po drugie, jak wynika z § 14 Rozporządzenia:
„Rezydenci, którzy po przekazaniu NBP sprawozdania dokonali zmian w zapisach ksiąg rachunkowych lub w ewidencji prowadzonej na podstawie odrębnych przepisów albo pozyskali dodatkowe dokumenty źródłowe obrazujące stan faktyczny, przekazują NBP poprawione sprawozdania za odpowiednie okresy sprawozdawcze, nie później niż w terminie przekazania najbliższego sprawozdania.”.
Wreszcie po trzecie, stosownie do brzmienia § 15 Rozporządzenia:
„Rezydenci oraz przedsiębiorcy wykonujący działalność kantorową udzielają NBP dodatkowych informacji i wyjaśnień dotyczących przekazanych sprawozdań.”.
Odpowiedzialność karna za niewypełnienie obowiązków sprawozdawczych wobec NBP
Pomimo, że temat obowiązków sprawozdawczych wobec NBP nie jest dostatecznie silnie rozpowszechniony i nie wszyscy przedsiębiorcy mają świadomość, iż mogą pod te obowiązki podlegać, to nie oznacza to, że przepisy w tym zakresie są martwe bądź można je bagatelizować. Niewywiązanie się z opisywanych powyżej obowiązków wobec NBP może bowiem prowadzić do odpowiedzialności karnoskarbowej z art. 106l Kodeksu karnego skarbowego, zgodnie z którym:
„§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie zgłasza Narodowemu Bankowi Polskiemu danych o dokonanym obrocie dewizowym lub wykonywanej działalności kantorowej, w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej, lub zgłasza dane niezgodne ze stanem faktycznym,
podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1
podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.”.
Zgodnie z art. 23 § 3 zd. 2 k.k.s.: „Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia ani też przekraczać jej czterystukrotności.”. W związku z tym, że w 2022 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3010 zł, a jego 1/30 – 100,34 zł, maksymalna wysokość stawki dziennej może wynosić 40 133, 34 zł, co z kolei implikuje, że grzywna nałożona na podstawie art. 106l § 1 k.k.s. może w skrajnym przypadku wynieść nawet 4 816 000 zł.
Co więcej, Prezesowi Narodowego Bankowi Polskiemu przysługuje prawo kontroli wykonywania obowiązku, o którym mowa w art. 30 ust. 1 Prawa dewizowego (warunki i zakres takiej kontroli określają szczegółowo przepisy art. 33-41 Prawa dewizowego).
Źródło: opracowanie własne