Zespół prawny
A.M. Jesiołowscy-Finanse sp. z o.o.
Nowe ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej
Z dniem 1 marca 2017 roku weszła w życie ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej. Jak wynika z preambuły do ustawy została ona uchwalona „w celu zapewnienia nowoczesnego i przyjaznego wykonywania obowiązków podatkowych i celnych, a także efektywnego poboru danin publicznych”. Z czym to się jednak wiąże w praktyce? W niniejszym artykule przedstawione zostaną najważniejsze aspekty wprowadzonych zmian, w szczególności dotyczące nowych procedur kontrolnych.
Kontrola celno – skarbowa
Krajowa Administracja Skarbowa (dalej: KAS) to w zamierzeniu ustawodawcy wysoko wyspecjalizowane organy państwowe zajmujące się wykrywaniem i udaremnianiem przestępstw, które swoim charakterem i skalą w znaczny sposób wpływają na bezpieczeństwo finansowe Polski.
Zakresem kontroli celno-skarbowej objęte zostało przestrzeganie przepisów:
- prawa podatkowego w rozumieniu art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej,
- prawa celnego oraz innych przepisów związanych z przywozem i wywozem towarów w obrocie między obszarem celnym Unii Europejskiej a państwami trzecimi, w szczególności przepisów dotyczących towarów objętych ograniczeniami lub zakazami,
- regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych, o których mowa w u.g.h. oraz zgodność tej działalności z udzieloną koncesją lub zezwoleniem, a także zatwierdzonym regulaminem,
- przepisów prawa dewizowego w zakresie ograniczeń i obowiązków określonych dla rezydentów i nierezydentów oraz warunków udzielonych na ich podstawie zezwoleń dewizowych, a także warunków wykonywania działalności kantorowej.
Co więcej, kontroli celno-skarbowej podlegają również m.in.:
- rodzaj paliwa w zbiornikach pojazdów lub innych środkach przewozowych,
- ruch drogowy w trybie i przypadkach określonych w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym,
- przesyłki pocztowe,
- prawidłowość i prawdziwość oświadczeń o stanie majątkowym składanych przez osoby pełniące służbę lub zatrudnione w KAS,
- wywóz i przywóz na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej towarów podlegających ograniczeniom lub zakazom.
Procedura wszczęcia kontroli celno-skarbowej
Kontrole celno-skarbowe mogą być przeprowadzane zarówno w urzędzie celno-skarbowym, jak i w każdym innym miejscu związanym z prowadzoną działalnością gospodarczą kontrolowanego przedsiębiorcy.
Jak wynika z art. 62 ustawy o KAS wszczęcie kontroli celno-skarbowej następuje z urzędu, na podstawie upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej udzielonego kontrolującemu. Datą wszczęcia kontroli jest dzień doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. W porównaniu do dotychczasowych regulacji, zniknął obowiązek wcześniejszego informowania o zamiarze przeprowadzenia kontroli. Przedsiębiorcy nie mogą więc przygotować się do kontroli, chociażby pod względem organizacyjnym czy kadrowym. W przypadku podejrzenia, że nie są przestrzegane przepisy oraz okoliczności faktyczne uzasadniają niezwłoczne przeprowadzenie kontroli celno-skarbowej, jest ona wszczynana na podstawie samej tylko legitymacji służbowej.
Istotną nowością jest również to, że w przypadku kontroli w zakresie prawa podatkowego w rozumieniu art. 3 pkt 2 Ordynacji podatkowej, kontrolowanemu przysługuje w terminie 14 dni od dnia doręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej uprawnienie do skorygowania deklaracji w zakresie objętym tą kontrolą. Korekta deklaracji złożona po upływie tego terminu, a przed zakończeniem kontroli celno- skarbowej nie wywołuje skutków prawnych.
W ramach kontroli celno-skarbowej urzędnikom KAS przysługuje uprawnienie m.in. do:
- żądania udostępniania akt, ewidencji, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli celno-skarbowej oraz do sporządzania z nich odpisów, notatek i kopii,
- wstępu, przebywania i poruszania się na gruncie oraz w budynku, lokalu lub innym pomieszczeniu kontrolowanego,
- przeszukiwania lokali, w tym lokali mieszkalnych, innych pomieszczeń i miejsc oraz rzeczy, w tym z użyciem urządzeń technicznych i psów służbowych,
- dokonywania oględzin,
- przesłuchiwania kontrolowanego lub świadków,
- zasięgania opinii biegłych,
- sporządzania szkiców, kopiowania, filmowania, fotografowania oraz dokonywania nagrań dźwiękowych.
Zakończenie kontroli celno-skarbowej
Kontrolę celno-skarbową kończyć będzie doręczenie podatnikowi wyników kontroli. Kontrolowany nie będzie miał prawa do złożenia zastrzeżeń do wyniku kontroli, ale będzie miał możliwość skorygowania wcześniej złożonej deklaracji podatkowej w terminie 14 dniu od dnia doręczenia wyników kontroli.
Jeśli podatnik nie skorzysta z prawa do korekty albo organ nie uwzględni złożonej korekty, postępowanie celno-skarbowe automatycznie przekształci się w postępowanie podatkowe. Organem właściwym do przeprowadzenia postępowania podatkowego będzie naczelnik urzędu ceno-skarbowego, który sporządził wynik kontroli. Postępowanie podatkowe zakończy się wydaniem decyzji, od której przysługiwać będzie odwołanie do tego samego naczelnika, który ową decyzję wydał.
Podsumowując, wprowadzona nowelizacja w założeniach ustawodawcy ma w znaczny sposób usprawnić administrację fiskalną oraz przyczynić się do zmniejszania skali oszustw podatkowych. Warto jednak podkreślić, że równolegle z nową kontrolą celno-skarbową funkcjonować będzie znana dotychczas kontrola podatkowa, przeprowadzana na zasadach określonych w Ordynacji podatkowej. Utrzymanie dualizmu procedur kontrolnych jest negatywnie oceniane w piśmiennictwie, bowiem zdaniem wielu nie przyczyni się do zwiększenia transparentności działań organów kontrolnych, co było jednym z głównych celów stawianych przed nową ustawą.