Wprowadzenie
W poniedziałek, 21 lutego 2022 roku upłynie termin do dokonania zgłoszenia przez przedsiębiorców chcących rozliczać się w formie ryczałtu w bieżącym roku podatkowym. Zgodnie z art. 9 ust 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 roku – o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2021 roku, poz. 1993), przywoływanej w dalszej części jako „ustawa ryczałtowa”: „Sporządzone na piśmie oświadczenie o wyborze opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych na dany rok podatkowy podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku przedsiębiorstwa w spadku – według ostatniego miejsca zamieszkania zmarłego przedsiębiorcy, do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnął w grudniu roku podatkowego.”. Co więcej, stosownie do treści art. 9 ust. 1c ustawy ryczałtowej: „Oświadczenia, o których mowa odpowiednio w ust. 1-1b, podatnik może złożyć na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 2296 i 2320 oraz z 2021 r. poz. 1641), zwanej dalej „ustawą o CEIDG”.”. W tym roku, z uwagi na fakt, iż dzień 20 lutego przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, termin do dokonania zgłoszenia upłynie w najbliższy poniedziałek, 21 lutego.
Komu przysługuje opodatkowanie ryczałtem
Opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przysługuje:
- osobom fizycznym osiągającym przychody z działalności gospodarczej,
- przedsiębiorstwom w spadku,
- spółkom cywilnym, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne,
- spółkom cywilnym osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadku,
- spółkom jawnym, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne.
Jednakże, aby móc skorzystać z tej formy opodatkowania, powyższe kategorie przedsiębiorców nie mogą przekraczać w poprzednim roku podatkowym limitu przychodów w wysokości 2 mln euro. W przypadku prowadzenia działalności zarówno w ramach JDG, jak i w formie spółki, limit ten liczony jest odrębnie dla każdej z nich.
Co więcej, od 2023 roku ryczałtem będą opodatkowane obligatoryjnie przychody z tytułu najmu prywatnego (prowadzonego poza działalnością gospodarczą). Warto też pamiętać, że w przypadku wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych podatnik nie będzie mógł się rozliczyć wspólnie z małżonkiem czy skorzystać z ulgi na dziecko dla samotnego rodzica. Co oczywiste, podatnik rozliczający się w formie ryczałtu nie może uwzględnić w swoim rozliczeniu podatkowym kosztów uzyskania przychodów, jednak z drugiej strony ta forma opodatkowania pozwala na prowadzenie księgowości uproszczonej (ewidencji przychodów), co może okazać się korzystne dla przedsiębiorców nie ponoszących w ramach swojej działalności gospodarczej wysokich kosztów.
W zależności od rodzaju prowadzonej działalności, stawki ryczałtu mogą wynieść od 2% do 17% (szczegółowo stawki dla poszczególnych rodzajów działalności zostały przedstawione w jednej z poprzednich analiz, dostępnej na naszym blogu: http://okolicebiznesu.pl/polski-lad-podsumowanie-cz-4-zmiany-w-zakresie-ryczaltu-i-karty-podatkowej/).
Komu nie przysługuje opodatkowanie ryczałtem
Przedsiębiorcami, jakim nie będzie przysługiwało prawo do przejścia na ryczałt, są osoby które:
- opłacają w tym samym roku podatek w formie karty podatkowej (poza osobami, które w poprzednim roku były opodatkowane w formie karty podatkowej i jednocześnie nie przekroczyły przychodów w wysokości 2 mln euro),
- korzystają z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,
- osiągają w całości bądź części przychody z prowadzenia apteki,
- osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości dewizowych,
- osiągają w całości bądź części przychody z działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
- wytwarzają wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym – z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.
Ponadto, z ryczałtu w danym roku podatkowym nie będą mogli skorzystać przedsiębiorcy w przypadku zmiany:
- z działalności wykonywanej samodzielnie na działalność wykonywaną w formie spółki z małżonkiem,
- z działalności wykonywanej w formie spółki małżonków na działalność wykonywaną przez jednego lub każdego z małżonków,
- z działalności prowadzonej samodzielnie przez jednego małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka,
- jeżeli przed zmianą którykolwiek z małżonków opłacał z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na zasadach ogólnych. W takim przypadku ryczałt będzie można wybrać dopiero w kolejnym roku podatkowym.
Wreszcie, opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie będzie mógł zastosować przedsiębiorca, który zamierza sprzedawać towary bądź świadczyć usługi na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy (dotyczy to jednak sytuacji, kiedy zakres sprzedawanych towarów bądź świadczonych usług jest taki sam jak zakres czynności wykonywanych w ramach umowy o pracę w danym lub poprzednim roku podatkowym).
W jaki sposób dokonać zmiany formy opodatkowania
Jak już zostało wspomniane, zgłoszenia wyboru opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych można dokonać na dwa sposoby:
1. Poprzez pisemne oświadczenie skierowane do Naczelnika Urzędu Skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania podatnika (wzór takiego oświadczenia można znaleźć na stronie: https://zaplecze.biznes.gov.pl/files/document_attachments/2916/1331_O_wiadczenie_o_wyborze_opodatkowania_w_formie_rycza_tu_v_1.pdf) – w takim przypadku należy osobiście udać się do właściwego miejscowo Urzędu Skarbowego, a biorąc pod uwagę obecne obostrzenia, należy także uprzednio umówić swoją wizytę przez elektroniczny formularz (dostępny na stronie: https://wizyta.podatki.gov.pl/index.php?idUrzad=1201),
2. Poprzez złożenie wniosku o aktualizację wpisu w Centralnej Ewidencji Informacji o Działalności Gospodarczej (wzór takiego wniosku można znaleźć na stronie: https://zaplecze.biznes.gov.pl/files/document_attachments/543/Wniosek_CEIDG_1.pdf) – w przypadku wyboru tej opcji, przedsiębiorca może alternatywnie: osobiście udać się do właściwego miejscowo Urzędu Gminy, wypełnić i przesłać wniosek pocztą (poprzez wysłanie listu poleconego na adres właściwego Urzędu Gminy – jednakże w tym przypadku sam wniosek o zmianę wpisu w CEIDG powinien być opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy potwierdzonym przez notariusza) bądź też wypełnić i złożyć wniosek aktualizacyjny online (poprzez stronę: https://www.biznes.gov.pl/pl i wybierając opcję „Zmień dane w CEIDG”, a następnie popisując wniosek kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub Profilem Zaufanym). W każdym przypadku niezbędne będzie zaznaczenie X w polu „Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych”, znajdującym w pkt 15 wniosku, przy którego wypełnianiu może się też okazać pomocna instrukcja (dostępna pod adresem: https://zaplecze.biznes.gov.pl/files/document_attachments/543/Instrukcja_wypelniania_wniosku_CEIDG_1_gru21.pdf).
Warto podkreślić, że niezależnie od sposobu dokonania zmiany formy opodatkowania (oświadczenie do Naczelnika US bądź wniosek o zmianę w CEIDG) nie wiąże się to dla przedsiębiorcy z żadnymi opłatami.
Prowadzenie działalności w formie ryczałtu
Po dokonaniu zgłoszenia przedsiębiorca będzie uprawniony do rozliczania się w formie ryczałtu przez cały rok podatkowy 2022, a także lata kolejne – o ile do dnia 20 lutego kolejnego roku (co do zasady) nie dokona analogicznego zgłoszenia o rezygnacji z tej formy opodatkowania. Wyboru stawki ryczałtu podatnik dokonuje samodzielnie w odniesieniu do świadczonych usług – mimo, iż będzie to tematem odrębnej analizy, to z uwagi na pytania wielu klientów trzeba już teraz zasygnalizować, że w przypadku wielu ryczałtowców (zwłaszcza świadczących usługi związane z IT) możliwym będzie zastosowanie stawki ryczałtu 8,5%, choć trzeba przy tym jednocześnie poczynić zastrzeżenie, iż każdy przypadek musi być rozpatrywany indywidualnie, stąd nie da się jednoznacznie rozstrzygnąć, jakim grupom przedsiębiorców będzie zawsze przysługiwać ta stawka.
Należy również zwrócić uwagę, iż pewna grupa przychodów w ogóle nie będzie stanowiła podstawy opodatkowania ryczałtem. Zwolnieniu z opodatkowania będą podlegały przykładowo:
- przychody uzyskane z odpłatnego zbycia zabytku ruchomego, takiego jak muzeum czy biblioteka,
- odszkodowania za szkody w środku trwałym – z wyłączeniem samochodów osobowych – w części wydatkowanej w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym na remont tego środka trwałego albo na zakup lub na wytworzenie we własnym zakresie środka trwałego,
- przychody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5
- świadczenia otrzymane w ramach działań aktywizacyjnych, o których mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
- jednorazowe środki otrzymane na podjęcie działalności gospodarczej,
- dotacje z budżetu państwa otrzymane na dofinansowanie przedsięwzięć realizowanych w ramach Specjalnego Przedakcesyjnego Programu na Rzecz Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (SAPARD),
- oprocentowanie otrzymane w związku ze zwrotem nadpłaconych zobowiązań podatkowych i innych należności budżetowych, a także oprocentowanie zwrotu różnicy podatku od towarów i usług,
- wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.
Co więcej, przedsiębiorca rozliczający się w formie ryczałtu będzie uprawniony do pomniejszenia przychodów podlegających opodatkowaniu m.in. o:
- straty podatkowe z lat ubiegłych,
- składki na ubezpieczenie społeczne (które nie zostały odliczone od dochodu lub zaliczone w koszty uzyskania przychodów, gdy jesteś również podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych),
- wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE),
- wydatki na cele rehabilitacyjne,
- wydatki na Internet do kwoty 760 zł w danym roku,
- darowizny przekazane na cele pożytku publicznego, kultu religijnego i cele kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe,
- ulgę z tytułu krwiodawstwa,
- wydatki poniesione na termomodernizację,
- ulgę na zabytki.
Jeśli chodzi o samą płatność ryczałtu, przedsiębiorca jest zobowiązany określić jego wysokość w danym miesiącu samodzielnie i dokonać wpłaty tej kwoty do 20. dnia następnego miesiąca (a w przypadku miesiąca grudnia – przed upływem terminu na złożenie zeznania rocznego, który upływa z końcem lutego roku następnego).
Oprócz tego podatnik może zdecydować się na kwartalne opłacanie ryczałtu, jeśli rozpoczyna on prowadzenie działalności opodatkowanej w tej formie albo (alternatywnie) był on opodatkowany ryczałtem w roku poprzednim i jednocześnie w ramach działalności prowadzonej samodzielnie lub w formie spółki osiągnął przychody roczne nieprzekraczające 200 tys. euro. W takim przypadku zapłata ryczałtu za dany kwartał powinna nastąpić do 20. dnia następującego po upływie danego kwartału, zaś w przypadku zapłaty podatku za ostatni kwartał – przed upływem terminu na złożenie zeznania rocznego (do końca lutego roku następującego). Ponadto, jeśli przedsiębiorca decyduje się na kwartalne rozliczenie ryczałtu, ma obowiązek poinformowania o tym organu podatkowego – w zeznaniu PIT-28 lub PIT-28S za rok, w którym opłacał on ryczałt kwartalnie.
Samo zeznanie roczne (co do zasady PIT-28, zaś PIT-28S w przypadku przedsiębiorstw w spadku) należy złożyć do końca lutego roku następnego. 15 lutego danego roku podatkowego są udostępniane na portalu podatkowym zeznania za rok poprzedni – w przypadku zaakceptowania przez podatnika udostępnionego zeznania bez wprowadzonych zmian bądź po wprowadzeniu zmian – w terminie do końca lutego, będzie to jednoznaczne ze złożeniem zeznania. W przypadku zaś braku akceptacji bądź odrzucenia automatycznie przygotowanego zeznania, podatnik będzie zobowiązany do jego samodzielnego złożenia.
Na koniec warto przypomnieć, że przedsiębiorcy podlegający opodatkowaniu w formie ryczałtu mają obowiązek:
- posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów
- prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
- prowadzić odrębnie dla każdego roku ewidencję przychodów.
Ewidencja przychodów musi być prowadzona już od momentu rozpoczęcia stosowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, a ponadto zgodnie ze wzorem wynikającym z rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2021 roku – w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20210002414/O/D20212414.pdf). Jest ona prowadzona w formie papierowej lub elektronicznej (od 2023 roku przy tylko użyciu programów komputerowych, a następnie poprzez przesłanie jej wersji elektronicznej do urzędu skarbowego) i musi zawierać:
- datę wpisu
- numer dowodu księgowego, na podstawie którego dokonano wpisu
- datę uzyskania przychodu
- kwotę przychodu opodatkowanego według poszczególnych stawek.
Ewidencja ta jest prowadzona odrębnie za każdy rok podatkowy, a zapisy w niej dokonywane muszą wynikać z faktur, faktur VAT RR, rachunków i dokumentów celnych (jeśli sprzedaż jest dokumentowana fakturami), bądź na podstawie dowodu wewnętrznego (w przypadku sprzedaży bez faktur). Powinna być ona przechowywana:
- w miejscu wykonywania działalności lub
- jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki – w siedzibie tej spółki lub
- w biurze rachunkowym, któremu zostało powierzone prowadzenie ewidencji przychodów.
W przypadku braku prowadzenia ewidencji lub prowadzenia jej w sposób uniemożliwiający uznanie jej za dowód w ramach postępowania podatkowego, organ podatkowy dokona samodzielnego oszacowania przychodu podatnika, opodatkowując go według 5-krotności należnej stawki ryczałtu, nie większej jednak niż 75%.
Podsumowanie
Przedsiębiorcy, którzy chcą zmienić formę opodatkowania na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych i którym takie uprawnienie przysługuje, powinni pospieszyć się z podjęciem ostatecznej decyzji, gdyż czas na zgłoszenie upływa w najbliższy poniedziałek, 21 lutego 2022 roku.
Zgłoszenia można dokonać na dwa sposoby – albo poprzez pisemne oświadczenie składane Naczelnikowi właściwego Urzędu Skarbowego, albo poprzez złożenie wniosku o zmianę wpisu w CEIDG (czego można dokonać również online).
Jeśli zaś chodzi o wybór optymalnej stawki ryczałtu, analizy można dokonać również w terminie późniejszym, najlepiej w konsultacji z profesjonalistami z zakresu podatków, prawa i księgowości.
W przypadku braku dokonania zgłoszenia do 21 lutego 2022 roku, co do zasady nie będzie możliwe skorzystanie z ryczałtu w bieżącym roku podatkowym, nawet jeśli na mocy obowiązujących przepisów ta forma opodatkowania przysługiwałaby danemu przedsiębiorcy.
Źródła: