Zespół prawny
A.M. Jesiołowscy-Finanse sp. z o.o.
W dniu 15 grudnia 2016 r. została opublikowana ustawa z dnia 1 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która przewiduje szereg zmian w podatku VAT mających na celu przede wszystkim uszczelnienie systemu poboru tego podatku i ograniczenie wyłudzeń.
W niniejszym artykule zostaną omówione najważniejsze zmiany, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku.
Mechanizm odwrotnego obciążenia w budownictwie
Ustawa nowelizująca rozszerza stosowanie mechanizmu odwróconego obciążenia (reverse charge mechanism) na transakcje, których przedmiotem będą określone usługi budowlane.
Procedurze odwrotnego obciążenia będą między innymi podlegały:
– Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych,
– Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków niemieszkalnych,
– Roboty ogólnobudowlane związane z budową dróg szynowych i kolei podziemnej,
– Roboty ogólnobudowlane związane z budową mostów i tuneli,
– Roboty ogólnobudowlane związane z budową rurociągów przesyłowych,
– Roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych,
– Roboty malarskie,
– Roboty ogólnobudowlane związane z budową autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych oraz budową pasów startowych.
Mechanizm odwrotnego obciążenia znajdzie zastosowanie wyłącznie w przypadku robót budowlanych świadczonych przez podatników, którzy nie korzystają z tzw. zwolnienia podmiotowego. Co więcej, mechanizm ten będzie stosowany wyłącznie wtedy, gdy usługodawca świadczy roboty budowlane jako podwykonawca, a usługobiorcą jest podmiot zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Nie są zatem obowiązani do rozliczania VAT nabywcy w/w usług, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT lub są zarejestrowani jako podatnicy VAT zwolnieni.
Sankcje podatkowe za nierzetelne rozliczenie VAT
W ustawie o VAT z dniem 1 stycznia 2017 r. zaczną obowiązywać nowe regulacje dotyczące zasad ustalania dodatkowego zobowiązania podatkowego za nierzetelne rozliczanie podatku VAT. W przypadku stwierdzenia, że podatnik nie złożył deklaracji podatkowej oraz nie wpłacił należnego zobowiązania bądź też w przypadku, gdy w złożonej deklaracji podatkowej została wykazana:
a) kwota zobowiązania podatkowego niższa od kwoty należnej,
b) kwota zwrotu różnicy podatku lub kwota zwrotu podatku naliczonego wyższa od kwoty należnej,
c) kwota różnicy podatku do obniżenia kwoty podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe wyższa od kwoty należnej,
d) kwota zwrotu różnicy podatku, kwota zwrotu podatku naliczonego lub kwota różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe, zamiast wykazania kwoty zobowiązania podatkowego podlegającej wpłacie do urzędu skarbowego
– naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określał będzie odpowiednio wysokość tych kwot w prawidłowej wysokości oraz ustalał będzie dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego albo kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe.
W przypadku, gdy wpłata podatku i skorygowanie błędnych rozliczeń nastąpi w trakcie lub po zakończeniu kontroli podatkowej, wysokość dodatkowego zobowiązania podatkowego będzie niższa i wyniesie 20%. Sankcje te mają znaczenie prewencyjne, zachęcające podatników do rzetelnego i starannego wypełniania deklaracji podatkowych.
Ponadto, ustawodawca zdecydował się także wprowadzić dodatkową stawkę sankcji na poziomie 100%, która dotyczyć będzie przypadków świadomego uczestnictwa w oszustwach podatkowych, w szczególności poprzez wystawianie tzw. „pustych” faktur.
Podwyższenie limitów uprawniających do zwolnienia podmiotowego
Na mocy ustawy nowelizującej limit wartości sprzedaży uprawniający do zwolnienia z VAT został podniesiony ze 150 000 zł do 200 000 zł.
Zwolnieniu podlegać będą również podatnicy rozpoczynający wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu VAT w trakcie roku podatkowego, jeżeli przewidują oni, iż wartość ich sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej, kwoty 200.000 zł.
Co więcej, według przepisów przejściowych, w sytuacji gdy podatnik w 2016 r. przekroczył limit w wysokości 150.000 zł, ale nie przekroczył 200.000 zł, może od 1 stycznia 2017 r. wybrać zwolnienie z VAT. Dotyczy to również podatników, którzy rozpoczęli wykonywanie czynności określonych w art. 5 ustawy o VAT w trakcie 2016 r. i ustalali limit sprzedaży proporcjonalnie do okresu prowadzonej działalności gospodarczej.
Wysokość stawki VAT
Stawki VAT zostały utrzymane na dotychczasowym poziomie do końca 2018 roku.
Nowe zasady zwrotu VAT
Od 1 stycznia 2017 r. zmianie ulegną zasady dokonywania zwrotu VAT w terminie 25 dni. Możliwość zwrotu różnicy w przyśpieszonym 25-dniowym terminie ograniczona została jedynie do sytuacji, gdy łącznie spełnione będą następujące warunki:
1) kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, z wyłączeniem kwoty podatku naliczonego lub różnicy podatku, nierozliczonej w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazanej w deklaracji, wynikają z:
a) faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazanego w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach,
b) faktur, innych niż wymienione w lit. a), dokumentujących należności, jeżeli łączna kwota tych należności nie przekracza 15.000 zł,
c) dokumentów celnych, deklaracji importowej oraz decyzji, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 3 oraz art. 34, które zostały przez podatnika zapłacone,
d) importu towarów, rozliczanego zgodnie z art. 33a, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, świadczenia usług, dla którego podatnikiem jest ich usługobiorca lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji,
2) kwota podatku naliczonego lub kwota różnicy podatku, nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3.000 zł,
3) podatnik złoży w urzędzie skarbowym dokumenty potwierdzające zapłatę podatku za pośrednictwem rachunku bankowego podatnika albo rachunku podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej,
4) podatnik przez kolejne 12 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres, w rozliczeniu za który występuje z wnioskiem o zwrot w terminie 25 dni, był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny oraz składał za każdy okres rozliczeniowy deklaracje VAT.
Ograniczenie kwartalnego rozliczania VAT
Z dniem 1 stycznia 2017 r. możliwość kwartalnego rozliczania podatku VAT utracą podmioty niebędące małymi podatnikami. Mali podatnicy (podmioty, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym 1,2 mln euro) co do zasady zachowają prawo do rozliczeń kwartalnych, z pewnymi jednak wyjątkami – rozliczanie kwartalne nie będzie bowiem możliwe w przypadku małych podatników:
a) rejestrowanych przez naczelnika urzędu skarbowego jako podatnicy VAT czynni przez okres dwunastu miesięcy począwszy od miesiąca, w którym dokonana została rejestracja, lub
b) podatników, którzy w danym kwartale lub w poprzedzających go czterech kwartałach dokonali dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, chyba że łączna wartość tych dostaw bez kwoty podatku nie przekroczyła, w żadnym miesiącu z tych okresów, kwoty 50.000 zł.
Solidarna odpowiedzialność pełnomocnika podatnika
Na mocy ustawy nowelizującej, od 1 stycznia 2017 roku obowiązywać będzie solidarna odpowiedzialność pełnomocnika za zaległości podatkowe powstałe z tytułu czynności wykonanych przez podatnika w ciągu 6 m-cy od momentu jego rejestracji jako czynnego podatnika VAT. Górną granicę odpowiedzialności stanowić będzie kwota 500 000 zł. Pełnomocnicy nie będą jednak ponosić odpowiedzialności, jeśli powstanie zaległości podatkowych nie wiązało się z uczestnictwem podatnika w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej.