Prawo i podatki

Czynny żal – możliwość uniknięcia odpowiedzialności karno-skarbowej

Wprowadzenie

W gąszczu skomplikowanych i niejednoznacznych przepisów szeroko pojętego prawa podatkowego nietrudno o pomyłkę lub niedopełnienie obowiązku w przewidzianym  terminie. Takie uchybienie może wypełniać znamiona wykroczenia lub przestępstwa skarbowego na gruncie ustawy z dnia 10 września 199 roku – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2021 roku, poz. 408), przywoływanej dalej jako „k.k.s.” lub „ustawa”. Sankcją z tytułu popełnienia czynu zabronionego na gruncie tej ustawy może być nawet kara ograniczenia lub pozbawienia wolności, choć jak pokazuje praktyka zasadniczo w sprawach karno-skarbowych orzeka się karę grzywny. Istnieją jednak instytucje służące ochronie sprawcy takiego czynu zabronionego, których możliwość zastosowania uzależniona jest od okoliczności danego czynu oraz zachowania sprawcy już po dokonaniu przestępstwa lub wykroczenia. Należą do nich m.in. instytucje implikujące brak odpowiedzialności karalności w ogóle (czynny żal, korekta deklaracji), odstąpienie od wymierzenia kary, nadzwyczajne złagodzenie odpowiedzialności karnej czy dobrowolne poddanie się odpowiedzialności skutkujące brakiem wpisu sprawcy do Krajowego Rejestru Karnego. W niniejszym opracowaniu zostanie omówiona instytucja czynnego żalu, z której można skorzystać m.in. w sytuacji braku terminowego złożenia deklaracji podatkowej, pominięcia mechanizmu podzielonej płatności, nieujęciu faktury w ewidencji VAT i JPK, dokonaniu sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej, bądź w innych sytuacjach uzasadniających narażenie na uszczerbek Skarb Państwa przewidzianych w przepisach.

Czytaj więcej
Ekonomia, Prawo i podatki

Polski Ład – główne założenia i wstępna analiza

Wprowadzenie

W sobotę, 15 maja 2021 roku podczas rządowej konwencji programowej, w której wzięli udział m.in. prezes PiS Jarosław Kaczyński oraz premier Mateusz Morawiecki, zostały zaprezentowane założenia nowego programu społeczno-gospodarczego na okres wyjścia z epidemii COVID-19. Program ten otrzymał nazwę „Polski Ład” i ma on stanowić remedium na kluczowe problemy życiowe większości Polaków oraz „kompleksową strategię przezwyciężania skutków pandemii”. Zgodnie z zapowiedziami rządu, najważniejszymi obszarami zmian w ramach Polskiego Ładu będą:

– priorytet dla zdrowia: zmiany polegające na podniesienie wydatków na zdrowie do 6% PKB w 2023 roku i do 7% w ciągu najbliższych 6 lat, stworzenie Funduszu Modernizacji Szpitali, czy Centrum Obsługi Pacjenta, których zadaniem ma być łatwiejsza komunikacja z lekarzami i skrócenie czasu oczekiwania leczenia,

–  niższe podatki – stabilna praca: zmiany polegające m.in. na podniesieniu kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł dla wszystkich pracujących Polaków, podniesienie II progu podatkowego w PIT, wprowadzenie w PIT specjalnej ulgi, a także rozwiązanie problemów związanych z tzw. „umowami śmieciowymi”,

–    500 tysięcy nowych miejsc pracy: zmiany polegające m. in. na stworzeniu lepszych warunków do inwestycji i rozwoju infrastruktury poprzez stworzenie funduszu Polski Ład o wartości do kilkudziesięciu mld złotych, z którego będą finansowane inwestycje strategiczne (domknięcie sieci dróg ekspresowych w Polsce czy realizacja programów infrastrukturalnych takich jak Centralny Port Komunikacyjny czy budowa szybkiej kolei łączącej największe miasta) oraz  inwestycje podnoszące jakość życia Polaków (w szpitale, szkoły, infrastrukturę kultury i sportową w polskich gminach).

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Kontrola UODO w zakresie przestrzegania ochrony danych osobowych

Wprowadzanie

W ramach dotychczasowych analiz postępowań kontrolnych zostały poprzednio omówione ogólne zasady przeprowadzania kontroli na gruncie ustawy – Prawo przedsiębiorców, a także szczególne postępowania kontrolne przeprowadzane przez sanepid, ZUS oraz PIP. Kontynuując tę serię, w ramach niniejszego opracowania zostanie przedstawiona charakterystyka kontroli Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) w zakresie przestrzegania przez organizacje przepisów dotyczących ochrony tych danych, a więc głównie RODO oraz ustawy z dnia 10 maja 2018 roku – o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1781), dalej: „u.o.d.o.” lub „ustawa”. Kontrola z zakresu przestrzegania danych osobowych może mieć bardzo dotkliwe konsekwencje dla przedsiębiorcy, gdyż stwierdzenia naruszeń przepisów RODO mogą prowadzić zarówno do odpowiedzialności cywilnej, administracyjnej, jak i karnej, które dodatkowo wzajemnie się nie wykluczają (mogą zostać zastosowane jednocześnie w ramach jednego naruszenia). Szerzej temat ten został omówiony w ramach jednego z wcześniejszych opracowań, które zamieszczone jest na naszym blogu (http://okolicebiznesu.pl/odpowiedzialnosc-prawna-i-mozliwe-sankcje-z-tytulu-naruszenia-przepisow-rodo/). Warto zatem przyjrzeć się bliżej postępowaniu kontrolnemu prowadzonemu przez UODO, aby móc się do niego lepiej przygotować.

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Legalność obowiązku zakrywania ust i nosa (oraz innych ograniczeń) po 29 listopada 2020 – analiza precedensowego orzeczenia Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim

Wprowadzenie

Obowiązek zasłaniania ust i nosa od samego początku jego ustanowienia wywołuje wiele kontrowersji, mając zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Sytuację komplikują dodatkowo niespójne, a wręcz chaotyczne działania legislacyjne, krytykowane przez sporą część prawników. Przypomnijmy, że początkowo przez wiele miesięcy nakaz zasłaniania ust i nosa oparty był wyłącznie o podstawę prawną wynikającą z rozporządzenia, a więc aktu rangi podustawowej. Stało się to przyczyną kwestionowania przez sądy legalności takiego rozwiązania, gdyż zgodnie z art. 31 ust. 3 zdanie 1 Konstytucji RP „Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.”. Sądy administracyjne zatem uchylały decyzje sanepidu o nałożeniu administracyjnej kary pieniężnej za nieprzestrzeganie nakazu zasłaniania ust i nosa, z kolei sądy karne, orzekając w postępowaniach wykroczeniowych, uniewinniały bądź wręcz umarzały postępowania, uznając, że taki czyn nie jest bezprawny (analiza w tym zakresie wraz z przytoczonymi orzeczeniami jest opublikowana na naszym blogu: http://okolicebiznesu.pl/sady-po-stronie-obywateli-przeglad-dotychczasowych-orzeczen-w-sprawie-obostrzen-zwiazanych-z-covid-19/). 

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Kontrola z zakresu prawa pracy (w tym BHP) na gruncie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy

Wprowadzenie

Kontynuując serię analiz dotyczących poszczególnych rodzajów kontroli przedsiębiorców, przypominamy, iż do tej pory przedstawione zostały zagadnienia dotyczące ogólnych zasad przeprowadzania kontroli w firmach na gruncie ustawy – Prawo przedsiębiorców, a także dwóch rodzajów szczególnych postępowań kontrolnych – kontroli sanitarnej dokonywanej przez sanepid oraz kontroli płatników składek, którą przeprowadza ZUS. W dzisiejszym opracowaniu przybliżona zostanie charakterystyka kontroli sprawowanej przez Państwową Inspekcję Pracy (PIP), która dokonywana jest przede wszystkim na podstawie ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 roku – o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2019 roku, poz. 1251), przywoływanej w dalszej części jako „ustawa o PIP”. Ma ona istotne znaczenie zarówno z perspektywy pracodawcy, jak i pracownika, gdyż może skutkować stwierdzeniem naruszenia praw osób zatrudnionych, bądź ich brakiem, co może mieć istotne znaczenie w przypadku powstania konfliktu w zakładzie pracy.

Czytaj więcej
Ekonomia, Prawo i podatki

Kontrola płatników składek przez ZUS na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Wprowadzenie

W dwóch poprzednich analizach dotyczących kontroli przedsiębiorców zostały przedstawione ogólne zasady kontroli na gruncie ustawy – Prawo przedsiębiorców oraz szczegółowe zasady dotyczące przeprowadzania kontroli sanitarnej przez sanepid. W niniejszym opracowaniu przybliżony zostanie kolejny rodzaj szczególnego rodzaju kontroli – kontroli płatników składek, którą przeprowadza Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Adresatami tego rodzaju kontroli są przede wszystkim przedsiębiorcy (pracodawcy), którzy na gruncie polskiego prawa są obowiązani do odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób zatrudnionych oraz w zakresie własnej działalności. Kontrola płatników składek dokonywana jest przede wszystkim o przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 roku – o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 roku, poz. 423), przywoływanej w dalszej części jako „u.s.u.s.”, a także wydanego na podstawie art. 97 tej ustawy aktu wykonawczego – Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1998 roku – w sprawie szczegółowych zasad i trybu przeprowadzania kontroli płatników składek (Dz. U. z 1998 roku, nr 164, poz. 1165), przywoływanego w dalszej części jako „rozporządzenie”.

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Kontrola sanitarna na gruncie ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

W poprzednim tygodniu przedstawiona została analiza dotycząca ogólnych zasad przeprowadzania kontroli u przedsiębiorców zgodnie z ustawą – Prawo przedsiębiorców (jej treść dostępna jest w biuletynie z dnia 9 marca 2021 roku oraz na naszym blogu: http://okolicebiznesu.pl/ogolne-zasady-przeprowadzania-kontroli-w-firmach-na-gruncie-ustawy-prawo-przedsiebiorcow/). Zostało wówczas zasygnalizowane, iż kontrole szczególne przeprowadzane przez konkretny organ (np. urząd skarbowy, ZUS, sanepid itp.) charakteryzują się pewnymi odrębnościami od zasad ogólnych, gdyż oparte są przede wszystkim o ustawy szczególne, a uzupełniająco o generalne zasady wynikające z Prawa przedsiębiorców. W dzisiejszym opracowaniu zostaną przedstawione zasady dotyczące przeprowadzenia kontroli przez Państwową Inspekcję Sanitarną (zwyczajowo nazywaną sanepidem), które wynikają z ustawy z dnia 14 marca 1985 roku – o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2021 r., poz. 195), przywoływanej w dalszej części jako „ustawa o PIS” lub „ustawa”.

Czytaj więcej
Ekonomia

Dług publiczny Polski a budżet, deficyt i rezerwy

Dług sektora publicznego według definicji unijnej, czyli najpełniejszy obraz finansów naszego kraju, w którym bierze się pod uwagę i różne fundusze, i budżet centralny, i zadłużenie samorządów, ZUS, oraz odsetki ma wynieść w 2021 r. 64,7 proc. PKB,  na koniec 2020 r.  wynosił on 62,2 proc. Nominalnie oznacza to, że w tym roku osiągniemy najwyższy dług publiczny w historii, wynoszący nawet 1,5 biliona złotych. W stosunku do rocznych dochodów budżetu państwa bliskich 400 mld zł – to dług przekracza blisko czterokrotnie (x3,75) roczne przychody budżetu państwa.

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Ogólne zasady przeprowadzania kontroli w firmach na gruncie ustawy – Prawo przedsiębiorców

Wprowadzenie

Kontrole dokonywane przez organy państwowe mogą wpływać na dalsze losy przedsiębiorstwa, a w skrajnych przypadkach, mogą skutkować nawet zakończeniem działalności konkretnej firmy. Niestety coraz częściej służą one jako narzędzie represyjne wobec podmiotów sprzeciwiających się ustanowionemu (mniej lub bardziej legalnie) porządkowi prawnemu. Dlatego tak ważne jest, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą posiadały wiedzę na temat zasad przeprowadzania kontroli w ich firmach. Poniżej zamieszczamy część pierwszą najważniejszych zasad przeprowadzania kontroli. Część drugą otrzymają Państwo jutro.

Czytaj więcej
Prawo i podatki

Możliwości skorzystania z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych

Krzysztof Wiączek

Wprowadzenie

Trudna sytuacja gospodarcza sprawia, że przedsiębiorcy nie zawsze dopełniają obowiązków podatkowych na nich ciążących. Dochodzi bowiem do sytuacji, gdy dana firma nie jest w stanie zapłacić danej należności podatkowej z uwagi na zdarzenia przez nią niezawinione, wynikające z siły wyższej. W innym przypadku przedsiębiorstwo może w przyszłości mieć możliwość zapłaty, jednak nie jest w stanie dokonać jej w terminie wynikającym z przepisów prawa. Wreszcie, niektóre organizacje mogą mieć problem nie z samą płatnością podatku, lecz z terminowością złożenia określonego dokumentu (np. deklaracji czy informacji o ewidencji VAT w postaci JPK). Polskie prawo podatkowe przewiduje takie sytuacje, dlatego też podatnicy mają możliwość skorzystania z kilku możliwości, do których przede wszystkim należy zaliczyć:

Czytaj więcej